5651 Sayılı Kanun Nedir?
5651 sayılı kanun, İnternet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkındaki kanundur.
Bu kanunun amaç ve kapsamı;
- İçerik Sağlayıcı
- Yer Sağlayıcı
- Erişim Sağlayıcı
- Toplu Kullanım Sağlayıcı
birimlerinin yükümlülük ve sorumluluklarının yanı sıra, İnternet ortamında işlenen belirli suçlarla bu birimler üzerinden mücadele etmektir.
5651 sayılı kanun toplu İnternet hizmeti sunan kurum ya da kişilere bazı sorumluluklar yüklemektedir. Bu sorumlulukların başında da loglama gelir. Loglama; bir sistemin hareketlerini kaydeden bir yapıdır. 5651 sayılı kanuna göre loglama İnternet erişimi sunan kurum ya da kişilerin sundukları hizmeti kullanan kişilerin hareketlerini kaydedebileceği bir sistemdir. Bu durum, 5651 sayılı kanun ile birlikte zorunlu hale getirilmiştir. Loglamanın yapılmaması durumunda bu İnternet erişimi üzerinden gerçekleşen bütün işlemler hizmeti sunan kişinin sorumluluğundadır yani şirket yöneticisinin.
5651 Loglama Nasıl Çalışır?
5651 sayılı kanuna uygun olarak loglama hizmetini İnternet hizmeti sunmak istediğiniz kişi sayısına uygun olarak çalışır.
5651 sayılı kanunun kapsadığı şekilde ihtiyaç duyulan tüm bilgileri güvenli bir şekilde kayıt altına alır.
Kanunun istediği bilgiler haricinde sizin istediğini bilgileri de kayıt altında tutabilmenizi sağlar. Bu sayede bu hizmeti verdiğiniz kişilere sonradan ulaşma ve hizmet tanıtma imkânına sahip olursunuz.
Kayıt altına alınan bilgilere hızlı bir şekilde ulaşma imkânı sağlar.
5651 Sayılı Kanuna Aykırı Hareketin Cezası
5651 Sayılı Kanunda açıkça belirtilen ve yasanın gerekliliklerini yerine getirmeyen işletme ve kuruluşlar için maddi ve idari para cezaları bulunmaktadır. Yasa gereği olarak işletmeler log tutma ve sundukları hizmetin kimler tarafından hangi zaman dilimlerinde kullanıldığını geçmişe dönük olarak belgeleyebilmek zorundadırlar, yasanın tümüne ya da bir kısmına uyulmadığı taktirde maddi ve idari çeşitli yaptırımlarla karşılaşılabilir. Verilebilecek ceza yapılan aykırılığın ya da kanunun içeriklerinden ne kadarının yerine getirilip ne kadarının kanuna uygun yapıldığına göre değişmekle birlikte verilebilecek para cezası kişilere 15.000, servis sağlayıcılara da 125.000 TL gibi bir tutara ulaşabilmektedir. Para cezasının yanı sıra hizmet durdurma ya da geçici süreyle iş yerinin faaliyetlerinin durdurulması şeklinde de olabilir. Bu yüzden yasalara uyumluluk konusunda kuruluşların azami ölçüde dikkatli olmaları gereklidir.
5651 Sayılı Kanunun Yönetmeliği
5651 Sayılı Kanun’un Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından yayınlanmış ve zaman içerisinde yenilenerek güncellenen yönetmelikleri bulunmaktadır. Bu yönetmelikler ile ilgili kanunun amacı, kapsamı, yükümlü olan sağlayıcılar, denetleme usül ve esasları, idari yaptırımlar ve uygulamaya ilişkin işlemler gibi birçok başlık altında açıklamalar yapılmıştır.,
5651 Sayılı Kanunun Genel Gerekçesi
5651 Sayılı Kanun, dünyada ve ülkemizde büyük bir hızla yayılan interneti kullanan elektronik iletişim araçlarının sağladığı imkanların suistimal edilmesiyle işlenen suçlarla mücadele etmeyi amaçlamaktadır. Elektronik ortamda işlenen suçların hızlı artışı, işlenmesi kolay bu suçların ortaya çıkarılmasındaki zorluklar, toplumsal açıdan doğabilecek zararların telafisinin mümkün olmaması bu konuda etkin ve doğru mücadele edebilecek kurumsal bir yapının, yasal bir düzenleme ile acilen oluşturulmasını zorunlu kılmıştır. 5651 Sayılı Kanun, Anayasa’nın “Ailenin Korunması” ve “Gençliğin Korunması” başlıklı maddeleri uyarınca; başta aileleri, gençleri ve çocukları uyuşturucu ve uyarıcı madde alışkanlığı, intihara yönlendirme, cinsel istismar, kumar ve benzeri kötü alışkanlıkları teşvik eden yayınların içeriklerinden korumak için önleyici tedbirlerin alınmasını amaçlamaktadır.
5651 İnternet Kanunu Maddeleri
5651 Sayılı Kanun’un orijinal maddeleri ve sonradan yönetmeliklerle gelen ek maddelerle internet aktörlerinin tanımı ilk defa yapılmış, bu aktörlerin hak ve yükümlülükleri belirlenmiştir. İnternet erişiminin engellenmesine dair usül ve esaslar bu kanun ile düzenlenmiştir. Kanun, özel hayatın gizliliği konusunda da düzenlemeler getirmiş, internet üzerinden yayılan bir içerik nedeniyle haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişiler, içeriğin yayından kaldırılmasını talep edebilir ve cevap hakkı kullanabilir hale gelmiştir. 5651 Sayılı Kanun’da belirtilen katalog suçlara ilişkin şikayetlerin iletilebileceği internet bilgi ihbar merkezi (ihbarweb.org.tr) kurulmuştur. 5651 Sayılı Kanun gereğince gençler ve çocuklar için zararlı olan ve suç teşkil eden içeriklerle mücadele kapsamında loglama ve filtreleme usulü ön görülmüştür.
5651 Loglama Kanunu
5651 Sayılı Kanun’un asıl amacı kurumlar tarafından sunulan internet hizmetinin kimler tarafından ve ne amaçla kullanıldığının kayıt altına alınmasıdır. Alınan kayıtlar sayesinde kullanıcı tarafından toplu kullanıma sunulan internet hizmeti üzerinden işlenen suçlar ya da yasa dışı işlemler kolayca bulunabilecektir. Bu yüzden kurumlar tarafından tutulan kayıtların tutarlılığı, ayrıntıları, kullanılan süre bilgileri (başlangıç ve bitiş), sonradan değiştirilmemesi için zaman damgası (HASH) ile muhafaza edilmesi ve bu kayıtların geriye dönük olarak 1 yıl süre ile saklanması büyük önem arz etmektedir. Kurum tarafından yapılacak bu loglama yani kayıt altına alma işlemi sayesinde; siber suçların ve yasalara aykırı içeriklerin önüne geçilmesi, bu tür işlemlerin kimler tarafından, nereden ve hangi zaman aralıklarında gerçekleştirildiğinin tespiti ve takibi kolay bir şekilde yapılabilmektedir.
5651 Sayılı Kanun Log (Kayıt) Tutma Süresi
Resmi Gazete’de yayınlanan kanun uyarınca kurumların ve işletmelerin yapılan işlemleri kayıt altında tutma süreleri 1 yıl olarak belirtilmiştir. Tutulan bu kayıt dosyaları son bir yılı kapsayacak şekilde ve günlük olarak saklanacaktır. Günlük tutulacak dosyaların içeriğinde kayıt altına alınması gerekenler ve ayrıntıları ilgili kanun maddelerinde ve yine aynı kanunun yönetmeliklerinde açıkça belirtilmiştir.
5651 Sayılı Kanun Uyarınca Şirketlerin Yükümlülükleri
5651 Sayılı Kanun’a göre erişim sağlayıcıların temel yükümlülükleri şunlardır;
- Madde 15/1-a’ya göre erişim sağlayıcı Başkanlıkça haberdar edilmesi halinde herhangi bir kullanıcısının yayınladığı hukuka aykırı içeriğe erişimi, teknik olarak engelleme imkanı bulunduğu ölçüde engellemekle yükümlüdür.
- Madde 15/1-b’ye göre erişim sağlayıcı trafik bilgisini bir yıl saklamakla, bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü oluşan verilerin dosya bütünlük değerlerini zaman damgası ile birlikte muhafaza etmek ve gizliliğini temin etmekle; yapacağı trafik izlemesinde Başkanlığa gerekli yardım ve desteği sağlamakla; faaliyet belgesinde yer alan Başkanlığın uygun gördüğü bilgileri talep edildiğinde bildirmekle, ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcılar için belirli bir IP bloğundan sabit IP adres planlaması yapmakla ve bu bloktan IP adresi vermekle yükümlü tutulmaktadır.
- Madde 15/1-c’ye göre erişim sağlayıcı, faaliyetine son vereceği tarihten en az üç ay önce, durumu Kuruma, içerik sağlayıcılarına ve müşterilerine bildirmek ve kuruma bildirilen kapanma tarihinden geriye doğru bir yıllık süredeki trafik bilgilerine ilişkin bütün kayıtları metin dosyası olarak, log formatlarını açıklamalarıyla birlikte, abone kütük bilgilerini Başkanlığa CD, DVD gibi optik medya ortamında teslim etmek zorundadır.
- Madde 15/1-ç’ye göre erişim sağlayıcı, faaliyete başlamasından itibaren her ay düzenli olarak, her erişim yöntemine ilişkin kullanacağı erişim numaralarını ve toptan hizmet verdiği abonelere ilişkin bilgileri Başkanlığa göndermekle yükümlüdür.
- Madde 15/1-d, erişim sağlayıcıları Başkanlık ile aralarındaki bağlantıdan erişimi engellenecek adreslere ilişkin gönderilecek bilgileri kendi sistemlerinde derhal uygulanabilmesi için, gerekli olan donanım ve yazılımı kurarak lazım olan düzenlemeleri yapmakla yükümlü kılar.
- Madde 15/2 gereğince erişim sağlayıcı, verdiği hizmeti kullananlara ilişkin bilgilerin başkaları tarafından elde edilmesini ilgili mevzuatta belirlenen esas ve usullere uygun olarak engellemelidir.